Höfundur: Ragga Nagli
D-vítamín er besti vinur aðal.
Því þessi Dúlla stjórnar þróun á yfir þúsund genum í mannslíkamanum
D vítamín er samt í raun hormón.
Það myndast í húðinni við sólarljós en heldur svo áfram í lifur og nýrum.
En hið sorglega er að 70 prósent af fólki uppfyllir ekki lágmarksþörf fyrir D-vítamín.
Áhættuhópar fyrir D-vítamín skorti eru:
Eldri borgarar. Sjötugur spaði framleiðir fjórum sinnum minna D-vítamín en tvítugur tappi.
Fólk í yfirþyngd. D-vítamín er fituleysanlegt og hátt magn af líkamsfitu þýðir skert aðgengi að D-vítamíni í blóðrás.
Íbúar á norðurhjara veraldar. Fyrir okkur sem búum fyrir ofan 37° breddarbaug býr húðin til sáralítið af D-vítamíni nema rétt í júní-júlí-ágúst.
Fólk með dökkan húðlit er með hátt magn af Melatónín sem er í raun náttúruleg sólarvörn og hindrar framleiðslu á D-vítamíni úr UVB geislum sólar.
Hvaða áhrif hefur skortur á D-vítamíni á okkar andlegu og líkamlegu heilsu?
D-vítamín hefur áhrif á losun á serótónín.
Of lítið af vellíðunarhormónunum oxýtocín og serótónín flæðir um æðarnar í D-skorti. Oxýtócín losast út þegar við knúsum og föðmum annað fólk og serótónín mætir á svæðið þegar við hittum góða vini.
Serótónín er líka í bullandi stuði þegar sú gula lætur sjá sig á vormánuðum og yfir sumartímann.
Ótímabær öldrun. DNA skemmdir og hröð stytting á telomeres gerist í D-skorti og getur oft samsvarað fimm árum af líffræðilegri öldrun
Ónæmiskerfið slappast. T-frumur eru hermenn ónæmiskerfisins og D-vítamín hjálpar T-frumunum að ráðast á óæskilegar bakteríur og veirur.
Bólgur fá að grassera um skrokkinn. D-vítamín dregur nefnilega úr bólgusvörun líkamans.
Veikari bein. D-vítamín hjálpar til við að halda kalkmagni og fosfór í líkamanum svo hann geti byggt upp sterk bein.
Aukin depurð og kvíði. D-vítamín virkjar viðtaka á tryptophan (TPTH2) sem breytir tryptophan í serótónín í heilanum. Rannsóknir hafa sýnt að D-vítamín hefur dregið úr kvíðaeinkennum hjá þátttakendum og aðrar hafa sýnt að D-vítamín skortur var algengari hjá fólki með kvíða og depurð.
Hvað segja rannsóknir
Rannsóknir sýna að nægt magn D-vítamíns í skrokknum sé jafnvel verndandi þáttur fyrir einkennum Covid.
Áhugaverð rannsókn á dauðsföllum hjá 780 COVID-19 sjúklingum í Indónesíu sýndi að 98.9% sjúklinga voru með D-vítamín skort og 89 % ekki með nægilegt magn. Aðeins 4% þeirra sem voru með hátt gildi af D-vítamíni dóu úr COVID-19.
Önnur lítil rannsókn í New Orleans sýndi að 84.6% sjúklinga með COVID-19 voru á gjörgæslu borið saman við 4% sem höfðu nægilegt magn af D-dúllunni í skrokknum.
COVID-19 smit hafa verið lægri í Skandinavíu en annars staðar í Evrpópu eins og Spáni, Grikklandi og Ítalíu en skandinavískt mataræði er mjög ríkt af D-vítamíni í gegnum feitan fisk og bætiefni.
Hvaðan fáum við D vítamín
Feitum fiski eins og lax, makríl, sardínum, lúðu og bleikju.
Í gegnum egg og eggjarauður.
Að slurka mjólk úr beljum og gúlla mjólkurafurðir úr skyri, jógúrti og álíka.
Með að sleikja sólina við hvert tækifæri.
Fyrir grænkera eru sveppir ykkar haukur í horni sem og appelsínusafi.
Svo auðvitað úr belgjum í dós í formi bætiefna sem getur verið nauðsynlegt til að kýla upp magnið í æðunum.
Hvert ætti magnið að vera?
Hversu mikið þurfum við að skella í okkur til að vera í DÚNDUR stuði er einstaklingsbundið. Best er að láta mæla gildin sín og miða við að vera í kringum 40-60ng/ml.
Sumar rannsóknir hafa sýnt að 4000 alþjóðaeiningar í nokkra daga hafa nægt til að hífa einhvern úr skorti upp í ásættanlegt magn af 30ng/ml án nokkurra eitrunaráhrifa.
Lýðheilsudeild Harvard háskóla mælir með 1000-2000 alþjóðaeiningum á dag til að viðhalda góðri heilsu.
Eins og yfirlæknir á smitsjúkdómadeild Landspítalans sagði í viðtali ekki alls fyrir löngu, ef fólk tekur bara eitt vítamín á dag þá á það að vera D-vítamín.
Hægt er að kaupa bætiefni sem innihalda d-vítamín, til dæmis hér í H Verslun.
